We czwartek 6 czerwca odbyło się kolejne posiedzenie Zespołu Parlamentarnego ds. edukacji klimatycznej dzieci i różnych grup odbiorców w Polsce. W spotkaniu jako reprezentanci IMGW-PIB wzięli udział Joanna Wieczorek i Radosław Droździoł z Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB.
Aż 44% Polek i Polaków uważa, że to dziennikarze powinni walczyć z denializmem i dezinformacją klimatyczną.
W ramach kontynuacji poprzedniego spotkania zostało ono poświęcone zagadnieniu odpowiedzialności mediów i systemowego edukowania (i uodporniania) społeczeństwa na dezinformację klimatyczną i greenwashing. Pomysłodawcy i inicjatorzy Zespołu – Stowarzyszenie “Rodzice dla klimatu” dostrzegają złożone powiązania kryzysu klimatycznego, energetycznego i społecznego. Przedmiotem działań Zespołu pozostaje zatem szereg kwestii, które wymagają wprowadzenia pilnych regulacji, aby zagwarantować przyszłym pokoleniom utrzymanie dobrostanu i lepsze możliwości rozwoju.
Tym razem większość dyskusji poświęcono zjawisku greenwashingu – które można zastąpić hasłami „ekościema”, „zielone mydlenie oczu” czy „zielone kłamstwo”. Zjawisko to polega na wywoływaniu u klientów poszukujących towarów wytworzonych zgodnie z zasadami ekologii i ochrony środowiska wrażenia, że produkt lub przedsiębiorstwo go wytwarzająca są w zgodzie z naturą i ekologią. Sztandarowym przykładem tego typu działań jest dotychczasowy marketing węgla pod postacią drobnego granulatu nazywanego eko-groszkiem. Przepisy które wprowadzono w 2022 ograniczają możliwość stosowania takich nazw handlowych, natomiast MKiŚ proceduje by od 2029 r ekogroszek został całkowicie wycofany z obrotu.
Przykładów greenwashingu przybywa w niespotykanym dotąd tempie, stąd na spotkaniu postulowano rozwiązania, które mają na celu eliminowanie greenwashingu paliw kopalnych, takie jak:
• zakaz reklamy produktów pochodnych od paliwo kopalnych (z powodzeniem stosowany już w mediach we Francji natomiast w Holandii – również na plakatach),
• ujawnienie na etykietach że produkty pochodzą z paliw kopalnych,
• obowiązek informowania o pochodzeniu surowców w produktach/usługach wykorzystujących paliwa kopalne itd.
Poza wprowadzeniem wspomnianych rozwiązań apelowano o wdrożenie powszechnych kampanii uświadamiających społeczeństwo. Zwłaszcza, że dysproporcje i luki w wiedzy, choćby pomiędzy mieszkańcami danych regionów czy miast i wsi są znaczne, a edukacja postępuje w tempie niewystarczającym by wspomagać jakościowe zmiany konsumenckich wyborów i zachowań. By zatem wspomóc ten proces z pewnością potrzebne są dodatkowe dowody naukowe poświadczające rzeczywiste oddziaływanie produktów czy usług. Aby ostatecznie tzw. reklamy środowiskowe nie przedstawiały odbiorcom uogólnień, a hasła takie jak „neutralny dla klimatu/neutralny węglowo” nie były komunikowane jedynie na zasadzie oświadczeń bez realnej ich weryfikacji.
Postulowano by za szerzenie dezinformacji czy denializmu klimatycznego obowiązywała odpowiedzialność finansowa, a dyskutanci głoszący tego typu poglądy nie byli zapraszani do publicznych debat. Z perspektywy służb PSHM podobny schemat mógłby dotyczyć również przekazywania informacji meteorologicznych w sposób budujący sensację, a ukierunkowany na budowanie zasięgów czy liczby odsłon lub podważający zasadność wydawanych ostrzeżeń meteorologicznych. W dłuższej perspektywie bowiem takie działania niosą za sobą ryzyko wytworzenia niesprzyjających adaptacji do zachodzących klimatycznych zmian postaw a nawet deprecjonowania działań służb meteorologicznych. Na spotkaniu przedstawiciele dziennikarzy podkreślali, że poza edukacją potrzebny jest im dobry dostęp do grona ekspertów przybliżających w sposób rzetelny i przystępny zagadnienia klimatyczne. A najlepiej by byli oni skonsolidowani w działaniach – na przykład by prezentować publicznie przekaz wiodącej instytucji. Za taki wzorcowy przykład wielokrotnie podaje się kooperację służb MetOffice i wydawcy BBC.
Nagranie ze spotkania jest dostępne na stronie iTV Sejm pod bezpośrednim linkiem:
https://sejm.gov.pl/sejm10.nsf/transmisje_arch.xsp#DF9F6F468E4D9849C1258B240035FAC7
