Po epizodzie zimowym, z którym Polska zmagała się w połowie grudnia, zmieniła się cyrkulacja atmosferyczna na cyklonalną zachodnią. Do Polski napływało powietrze z zachodu lub południowego zachodu, polarno-morskie ciepłe. Zalegająca pokrywa śnieżna bardzo szybko zniknęła. Z zachodu na wschód przemieszczały się dość głębokie układy niskiego ciśnienia z układem frontów atmosferycznych ciepłym i chłodnym. Frontom towarzyszyło zachmurzenie duże i całkowite, występowały opady deszczu, mżawki oraz występowały opady przelotne. W poszczególnych dniach poświątecznych kształtowała się następująca sytuacja synoptyczna.

Wtorek 27 grudnia 2022 roku

Polska była w zasięgu rozległej głębokiej zatoki niskiego ciśnienia z centrum 978,4 hPa nad Morzem Norweskim. Zatoka pogłębiała się i okludowała oraz powoli przemieszczała się na wschód. Byliśmy w polarno-morskiej masie powietrza.

Z mapy topografii barycznej bezwzględnej TB500 hPa (5,5 km), wynika trwający z zachodu napływ powietrza ciepłego. Występował dodatni kąt adwekcji, wskazujący na napływ chłodniejszego powietrza polarno-morskiego. Jest to zgodne zdolną mapą synoptyczną. Przez Polskę przemieszczał się chłodny front atmosferyczny.

Nad Polską prognozowane były dwa prądy strumieniowe. Jeden Jet Stream, na wysokości FL290, z maksymalną prędkością wiatru w osi Jet Stream 45m/s, rozciągać się miał od rejonów północnych przez obszar północno-wschodni i częściowo centrum. Drugi Jet Stream zalegał w pobliżu granicy południowej Polski, na wysokości FL320, z maksymalną prędkością wiatru w osi Jet Steam 45 m/s.

Środa, 28 grudnia 2022 roku

Pogodę w Polsce w dalszym ciągu kształtowała cyrkulacja cyklonalna zachodnia/południowo-zachodnia. Północny rejon kraju był w zasięgu układu niskiego ciśnienia, który okludował i jeszcze się pogłębiał. Na południu wpływ północnych obszarów wyżu. Byliśmy w polarno-morskiej ciepłej masie powietrza.

Z mapy topografii barycznej bezwzględnej TB500 hPa (5,5 km), wynika trwający z zachodu do Europy napływ powietrza ciepłego. Nad obszarem Polski izotermy nieznacznie odchylały się na prawo od izohips. Temperatura powietrza powinna wzrosnąć, co potwierdziły prognozy pola temperatur na wysokościach 5,5 km, 3km oraz 1,5 km.

Prognoza 24 h temperatura powietrza na wysokości a) 500 hPa-5,5 km, b) 700 hPa-3 km, c) 850 hPa -1,5 km. Źródło: https://www.weatheronline.pl/

Źródło: awiacja.imgw.pl

Z północnego-zachodu prognozowany był prąd strumieniowy, który miał zacząć nasuwać nad Polskę, początkowo na wysokości FL360, a później FL380 z maksymalną prędkością w osi Jet Stream 45->60 m/s.

Czwartek, 29 grudnia 2022 roku

Polska była w zasięgu głębokiej zatoki niskiego ciśnienia z centrum 968,6 hPa nad Morzem Północnym. Układ cyklonalny znajdował się w trzecim stadium rozwoju, pogłębiał się i okludował. Nad Polską przemieszczał się ciepły front atmosferyczny, a w ciągu najbliżej doby Polska znalazła się w zasięgu frontu chłodnego. Byliśmy w polarno-morskiej ciepłej masie powietrza.

Piątek, 30 grudnia 2022 roku

Nad Europą środkową w dalszym ciągu dominowała cyrkulacja cyklonalna zachodnia. Polska była w zasięgu głębokiego niżu z centrum 960 hPa nad Morzem Norweskim. Niż się pogłębiał i okludował. W ciągu nocy 29/30 XII nad Polską przemieszczał się front chłodny. Byliśmy w polarno-morskiej masie powietrza.

Z analizy mapy topografii barycznej bezwzględnej TB500 hPa (5,5 km), wynika, że nad Europą nadal utrzymuje się napływ powietrza polarno-morskiego z zachodu. Nad Polską występowała adwekcja chłodu (ujemny kąt adwekcji), potwierdza to dolna mapa synoptyczna.

Nad Polską prognozowany był prąd strumieniowy na wysokości FL320 z maksymalną prędkości w osi Jet Stream 50 m/s.

Sobota, 31 grudnia 2022 roku

Polska pozostawała pod wpływem kolejnego głębokiego niżu, z centrum 965 hPa nad północną Skandynawią. Niż powoli zaczynał się wypełniać. Początkowo jeszcze nad Polską zalegało powietrze polarno-morskie.

Z analizy mapy topografii barycznej bezwzględnej na wysokości 500 hPa (czyli 5,5 km) dla 31 grudnia 2022 roku, na godzinę 00:00 UTC oraz 12 UTC wynika, że izotermy odchylały się na prawo od izohips. Ujemny kąt adwekcji był bardzo duży, co sugerowałoby adwekcję ciepła oraz szybki wzrost temperatury powietrza.

Analiza danych obserwacyjnych potwierdziła przypuszczenia. W wielu miejscach nastąpił bardzo wyraźny wzrost temperatury powietrza w ciągu 24 godzin. W Łodzi temperatura powietrza 31 grudnia 2022 roku o godzinie 12 UTC wynosiła 11, 1 st. C, natomiast 1 stycznia 2023 roku temperatura powietrza wyniosła już 16,4 st. C, wzrost o 5,3 st. C. Podobnie w Warszawie w ciągu 24 godzin temperatura powietrza wzrosła o 7 st. C z 11,6 st. C w Sylwestra do 18,6 st. C. Podobnie było w pozostałym miejscowościach, przy czym amplitudy wzrostu temperatur były różne.

Źródło: dr Alan Mandal, Centrum Modelowania Meteorologicznego.

Nad Europą południową zalegały układy podwyższonego ciśnienia, zaś nad północną dominowały układy cyklonalne z układem frontów atmosferycznych zalegających w zatokach niskiego ciśnienia. Wzajemne oddziaływanie układów barycznych nad Europą sprawił, że do Polski z południowego zachodu zaczęło napływać bardzo ciepłe powietrze zwrotnikowo-morskie z obszarów północno-zachodniej Afryki oraz Oceanu Atlantyckiego.

W noc Sylwestrową temperatury było dość wysokie. Maksymalną temperaturę zanotowano w Słubicach 15,9 st. C, najniższą zaś w Krakowie 2,5 st. C.

Niedziela, 1 stycznia 2023 roku

W pierwszym dniu nowego 2023 roku, Polska zalazła się ciepłym sektorze układu niżowego. Napływało do Polski ciepłe powietrze zwrotnikowo-morskie.

Źródło: Mapy synoptyczne, IMGW-PIB

Pogoda była sprzyjająca. W godzinach nocnych w rejonie Polski północnej występowały opady deszczu oraz intensywnej mżawki, a później i deszczu na półwyspie helskim. Zachmurzenie było umiarkowane i duże, lokalnie rozpogodzenia. Na niebie głównie chmury piętra średniego: Altocumulus, Altostratus oraz piętra wysokiego: Cirrus fibratus/spissatus oraz Cirrostratus fibratus. W rejonach Polski centralnej występowały chmury Stratocumulus oraz lokalnie w woj. zachodniopomorskim Cumulus humilis.

Pierwszy dzień nowego roku na terenie naszego kraju wystąpiły ekstremalnie, jak na tę zimową porę roku, wysokie temperatury powietrza. Najwyższą temperaturę zanotowano w Warszawie 18,9 st. C. Najniższa w Krośnie, 11 st. C.

W nocy z 1 na 2 stycznia 2023 roku Polska w dalszym ciągu pozostała w ciepłym sektorze układu niskiego ciśnienia z centrum nad Morzem Północnym. W naszym kraju zalegało ciepłe powietrze zwrotnikowe morskie stare. Temperatura minimalna w nocy od 11,5 st. C w Słubicach do -0,7 st. C w Krakowie.

Jak wskazuje praktyka synoptyczna w okresie zimowym masy powietrza zwrotnikowego morskiego napływają do ciepłych sektorów układów cyklonalnych i wraz z ich przemieszczaniem wnikają w głąb kontynentu. Przemieszczający się układ niskiego ciśnienia ewoluuje i podczas stadium okludowania ciepłe powietrze zwrotnikowe zostaje wypierane do górnych warstw troposfery. Skutkuje to tym, że masy powietrza zwrotnikowego morskiego na ogół docierają maksymalnie do 55 stopnia szerokości geograficznej północnej. Z analizy statystycznej wynika, że masy powietrza zwrotnikowego nie występują zbyt często w Europie środkowej. W okresie zimowym liczba dni z powietrzem zwrotnikowym to zaledwie 1%.

Podsumowanie meteorologiczne grudnia 2022

Źródło: dr Alan Mandal, CMM IMGW-PIB

Opracowanie:

dr Grzegorz Duniec, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB