IMGW-PIB: Podsumowanie Centrum Modelowania Meteorologicznego warunków termicznych w Polsce 18-22 lipca (29 tydzień 2022 r.)

Opracował: dr Grzegorz Duniec, Tomasz Strzyżewski CMM IMGW-PIB

Wizualizacje (stacje pomiarowe): dr Alan Mandal, CMM IMGW-PIB

Więcej: cmm.imgw.pl

18.07.2022, poniedziałek: Pogodę kształtował wyż z centrum 1027 hPa nad Sudetami, a nad obszarem kraju zalegało powietrze polarno-morskie (ryc. 1). W ciągu dnia w północnym obszarze Polski wystąpiły opady przelotne deszczu (ryc. 2). Najwyższą temperaturę zanotowano w Legnicy 29,1°C. Najniższą w Suwałkach oraz w Kętrzynie 18,3°C.  W nocy
z poniedziałku na wtorek najwyższą temperaturę zmierzono w Zielonej Górze 17,8°C, najniższą zaś w Jeleniej Górze 8,9°C. (ryc. 3). Najwyższa średnia dobowa temperatura powietrza została zanotowana w Zielonej Górze 21,6°C,  a najniższa w Suwałkach 14,9°C
(ryc. 4).

Rycina 1. Analiza synoptyczna, godz. 00.00 UTC.
Rycina 2. Obraz radarowy.

Rycina 3. Najwyższa i najniższa temperatura.
Rycina 4. Średnia dobowa temperatura.

19.07.2022, wtorek: Centrum wyżu (1024 hPa) przesunęło się nad północną Rumunię, ale Polska pozostawała w jego zasięgu (ryc.5). Najwyższą temperaturę zanotowano w Słubicach 34,8°C. Najniższą w Ustce 22,1°C. W nocy z wtorku na środę najwyższą temperaturę zmierzono w Zielonej Górze 21,7°C, najniższą zaś w Ostrołęce 11,2°C (ryc. 6). Najwyższa średnia dobowa temperatura powietrza została zanotowana w Zielonej Górze 26,7°C, a najniższą w Zakopanem 18,2°C. (ryc. 7).

Rycina 5. Analiza synoptyczna, godz. 00.00 UTC.
Rycina 6. Najwyższa i najniższa temperatura.
Rycina 7. Średnia dobowa temperatura.

20.07.2022, środa: Pogodę w Polsce kształtował klin wysokiego ciśnienia z centrum 1024 hPa nad Rumunią. Do kraju zaczęło napływać powietrze zwrotnikowe stare (ryc. 8). Najwyższą temperaturę zanotowano w Słubicach 37,8 °C. Najniższą w Suwałkach 23,8°C. W nocy ze środy na czwartek najwyższą temperaturę zmierzono w Słubicach 22,8°C, najniższą
w Terespolu 10,4°C (ryc. 9). Najwyższa średnia dobowa temperatura powietrza została zanotowana w Zielonej Górze 29,6°C, a najniższą w Suwałkach 18,9°C (ryc. 10).

Rycina 8. Analiza synoptyczna, godz. 00.00 UTC.

Rycina 9. Najwyższa i najniższa temperatura.

Rycina 10. Średnia dobowa temperatura.

21.07.2022, czwartek: Nad Polska zalegał wyż z centrum 1021 hPa nad wschodnią Polską.
W dalszym ciągu znajdowaliśmy się w zasięgu powietrza zwrotnikowego starego (ryc. 11). Najwyższą temperaturę zanotowano we Wrocławiu 37,4 °C. Najniższą w Białymstoku 27,9°C. W nocy z czwartku na piątek najwyższą temperaturę zmierzono w Toruniu 21,1°C, najniższą w Lesku 12,5°C (ryc. 12). Najwyższa średnia dobowa temperatura powietrza została zanotowana w Poznaniu 29,1°C, a najniższą w Białymstoku 20,2°C. (ryc. 13).

Rycina 11. Analiza synoptyczna, godz. 00.00 UTC.

Rycina 12. Najwyższa i najniższa temperatura.

Rycina 13. Średnia dobowa temperatura.

22.07.2022, piątek (noc): Polska była w zasięgu chłodnego frontu atmosferycznego. Przed frontem głównym znajdowała się linia zbieżności. Występowały opady przelotne oraz burze. Front atmosferyczny oddziela masę powietrza zwrotnikowego starego od polarno-morskiego ciepłego (ryc. 14; ryc. 15).

Rycina 14. Analiza synoptyczna, godz. 00.00 UTC.

Rycina 15. Obraz radarowy: natężenie opadu i wyładowania atmosferyczne.

Dodatkowa informacja: temperatury maksymalne odnotowane od 1 do 21 lipca 2022 r. 

Rycina 16. Temperatura maksymalna w okresie 16-21 lipca 2022 roku.

Brak opadów i wysokie temperatury spowodowały, że zawartość wody w glebie na przeważającym obszarze Polski utrzymuje się na niskim poziomie. Z danych satelitarnych za ostatnią dobę wynika, że zawartość wody w glebie w warstwie zarówno 0-7 cm (ryc. 17), 7-28 cm (ryc. 18) jak i 28-100 cm (ryc. 19) jest niska i bardzo niska przede wszystkim w centralnej i zachodniej części kraju. Większą wilgotność wykazuje gleba rejonu podlaskiego.

Rycina 17. Wilgotność gleby za ostatnią dobę w warstwie 0-7 cm (źródło: http://janus.imgw.ad/sat/index_pl.html).

Rycina 18. Wilgotność gleby za ostatnią dobę w warstwie 7-28 cm (źródło: http://janus.imgw.ad/sat/index_pl.html).

Rycina 19. Wilgotność gleby za ostatnią dobę w warstwie 28-100 cm (źródło: http://janus.imgw.ad/sat/index_pl.html).

Większą zawartość wody znajduje się na głębokości 100-289 cm (ryc. 20). W rejonach centralnych oraz zachodnich kraju wilgotność gleby waha się w granicach 35-65 %. Wyższe wartości wilgotności, powyżej 80 %, notowane są w rejonach północnej części woj. warmińsko-mazurskiego i podlaskiego oraz w rejonach południowych Polski. 

Rycina 20. Wilgotność gleby za ostatnią dobę w warstwie 100-289 cm (źródło: http://janus.imgw.ad/sat/index_pl.html).

Z powierzchni całego kraju notuje sie duże wartości parowania wody zarówna z powierzchni gleby jak z naziemnych elementów roślin (ryc. 21). Mniejsze wartości parowania rejestrowane są w województwie lubuskim, w północnej części woj. dolnośląskiego oraz w południowym obszarze woj. łódzkiego.

Rycina 21. Ewapotranspiracja za ostatnią dobę (źródło: http://janus.imgw.ad/sat/index_pl.html).

To wszystko skutkuje zwiększonym zagrożeniem pożarowym lasów (ryc. 22).

Rycina 22. Zagrożenie pożarowe lasu.

Rycina 17. Sytuacja hydrologiczna w dniu 22.07.2022. Kolor czarny – strefa stanów niskich, niebieski – średnich, żółty – wysokich. Źródło: monitor.pogodynka.pl

            Przedłużająca się susza powoduje znaczne obniżenie poziomu rzek. Większość posterunków wodowskazowych na południu kraju pokazuje rzeki w zakresie stanów niskich. Również na północy kraju duża część rzek odnotowuje stany średnie lub niskie. Najlepsza sytuacja jest na północnym wschodzie w zlewni Biebrzy i Narwi. San w rejonie mostu Rajskie, zwęził się do jedynie do drobnego cieku, również w Warszawie można zauważyć bardzo niski stan Wisły. Jak wskazuje Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy, najgorsza sytuacja jest na Nizinie Śląskiej, Kotlinie Sandomierskiej oraz
w województwie podkarpackim i lubelskim, szczególnie w kontekście uprawy zbóż. Klimatyczny Bilans Wodny opracowywany przez powyższy Instytut, wskazuje, że w okresie od 11 maja do 10 lipca, w niektórych rejonach Polski brakuje ok. 200 mm wody, co kwalifikuje się do stwierdzenia występowania suszy rolniczej. Mamy kilka rodzajów susz (od najpłytszej do najgłębszej): susza atmosferyczna, rolnicza (glebowa), hydrologiczna oraz hydrogeologiczna. W tym momencie na podstawie danych wodowskazowych IMGW, można określić (w zależności od rejonu kraju), że jesteśmy na etapie suszy hydrologicznej, ale możliwe jest, że lokalnie wystąpi również susza hydrogeologiczna, a w niej zasoby wodne są bardzo trudne do odtworzenia do stanu początkowego. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie m.in. stopsuszy.pl

Pod adresem https://cmm.imgw.pl/ można śledzić między innymi analizę sytuacji burzowej i jej 1-godzinną prognozę z systemu monitorowania i prognozowania burz (TSP), wyniki prognoz ultrakrótkoterminowych na okres do 8 godzin z modelu INCA z krokiem 1-godzinnym oraz prognoz opadu z systemu MERGE z krokiem 10-minutowym. Specjaliści z Centrum Modelowania Meteorologicznego zapewnili też dostęp do 3-godzinnych map z wynikami prognoz krótkoterminowych na okres od 30 do 72 godzin. Pochodzą one z modeli Alaro, Arome, Cosmo i WRF Meteopg, pokrywających różne obszary geograficzne i pracujących w różnych rozdzielczościach przestrzennych (od 2.0km do 7km). Informacje te uzupełnione są przez prognozy średnioterminowe na okres od 5 do 14 dni (modele WRF ICON, WRF GFS EU, WRF GFS PL), a także długoterminowe do 5 tygodni i nawet na następne 4 miesiące, przygotowywane przez ekspertów prognoz długoterminowych.