Treść komentarza do numerycznych prognoz meteorologicznych stanowi niezależne od biura prognoz meteorologicznych opracowanie wykonane w Centrum Modelowania Meteorologicznego i nie stanowi oficjalnej prognozy synoptycznej IMGW-PIB.

Opracowanie:

dr Grzegorz Duniec, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB

Zgodnie z niedzielną orientacyjną prognozą w rejonie Islandii doszło do zafalowania na froncie atmosferycznym i do cyklogenezy. Wir cyklonalny zaczął bardzo szybko się pogłębiać i przemieszczał się w kierunku południowo wschodnim. Jest to typowy niż „nurkujący”.

W czwartek w nocy ośrodek 970 hPa dotarł w rejon Morza Norweskiego i był w stadium młodego cyklonu. Ciśnienie w centrum spadało, wzrastały horyzontalne gradientu ciśnienia. Gdy spojrzy się na fale na froncie to należy zauważyć, jak wzrasta w falowe wygięcie frontu. Zaostrzał się ciepły wycinek ograniczony z przodu frontem ciepłym i frontem chłodnym w tylnej części. Wrastała liczba zamkniętych izobar.

Front chłodny szybko zbliżał się do frontu ciepłego i w końcu doszło do zwarcia obu powierzchni frontowych rozpoczynając fazę okludowania się niżu. O godzinie 06 UTC, 21 XII 2023 roku, w centrum ciśnienie wynosiło 965 hPa. W dobrze wyrażonej zatoce zalegał front okluzji. Pomimo, że wir cykloniczny wszedł w fazę okludowania nie osiągnął jeszcze maksymalnej głębokości. Niż nadal się pogłębiał, ale tempo spadku ciśnienia przebiegało wolniej.

W górnym polu ciśnienia nad dolnym ośrodkiem barycznym, w przedniej części słabo wygięte izohipsy w kształcie klina, co wskazywało na zaleganie z przodu dolnego ośrodka górnego słabego klina, natomiast w tylnej części dolnego układu izohipsy wygięte na kształt zatoki, co oznacza zaleganie słabej górnej zatoki.

O godzinie 18 UTC, 21 XII 2023 roku, centrum wiru przemieściło się już nad południową Skandynawię, a ciśnienie w centrum osiągnęło wartość 960 hPa. Punkt okluzji zalegał już nad Polską i przemieszczał się na wschód. Ciepły wycinek niżu z ciepłym powietrzem zalegał nad Polską południową i centralną, co widać na mapie topografii barycznej względnej.

Z symulacji numerycznych wynikało, że oś klina ciepła przebiegała nad Polską południową i centralną.

Izohipsy względne wygięte falowo wskazujące na zaostrzenie ciepłego wycinka niżu.

Na godzinę 12 UTC, 21 XII 2023 roku, analizowany niż był układem, który rozbudował się do wysokości 700 hPa. Na wysokości 850 hPa głębokość wiru cyklonicznego wynosiła 104 gpdam, a na wysokości 252 gpdam. Na wysokości 700 hPa ładnie jeszcze wyrażona zamknięta cyrkulacja cykloniczna. Wyżej izohipsy szybko prostowały się i były gięte na kształt zatoki. Obszar zagęszczonych izohips bezwzględnych przesunięty bardziej na południe w obszar cieplejszych mas powietrza.

Na powierzchniowych mapach tendencji ciśnienia widać przemieszczający się obszar (koloru niebieskiego) ujemnych tendencji ciśnienia. Początkowo w centrum izalobarycznym tendencja ciśnienia wynosiła -20 hPa /3 godziny. Tak duży spadek ciśnienia skutkował wystąpieniem silnych wiatrów. W kolejnych przebiegach modelu tendencja ciśnienia zaczeły się zmniejszać. O godzinie 18 UTC (21 XII 2023 roku) prognostyczna tendencja wynosiła już -17 hPa/3 godziny, co wskazuje, że niż powoli zaczyna osiągać maksimum głebokości.

Z symulacji numerycznych pola ciśnienia wynika, że centrum 960 hPa będzie przemieszczała się znad południowej Skandynawii, przez Bałtyk, docierając do granicy litewsko-łotewskiej. Głębokość wiru nie powinna się zmieniać. W piątek po południu niż powinien wejść w stadium wypełniania (według modelu COSMO). Proces wypełniania będzie przebiegał bardzo powoli. W piątek nadal duży horyzontalny gradient ciśnienia co wskazuje na występowanie dużych prędkości wiatru.

W sobotę już występować będzie dodatnia tendencja ciśnienia, co wskazuje postępujący proces wypełniania niżu, co potwierdza symulacja pola ciśnienia (model COSMO).

W czwartek wieczorem, z symulacji numerycznych tendencji barycznych wynika, że na wyższych poziomach izobarycznych niż w dalszym ciągu powinien się pogłębiać.

Jak już wspomniano wyżej, w piątek popołudniu, według modelu COSMO niż wejdzie w fazę wypełniania. Według (GEM) w piątek rano wir powinien się zacząć wypełniać.

Z symulacji pola barycznego na poziomach 850 hPa, 500 hPa i 300 hPa wynika, że wir będzie się rozbudowywał ku górze stając się ostatecznie wysokim układem barycznym. Proces wypełniania również szybko postępować będzie ku górze.

Na poziomie 500 hPa i 700 hPa izotermy gięte były na kształt klina co potwierdzały prognostyczne mapy topografii barycznej względnej. Na wysokości 300 hPa izotermy były już gięte na kształt zatoki chłodu.

Nad Atlantykiem, nad Europą zachodnią występowało duże zagęszczenie izohips oraz izoterm na poziomach 700 hPa, 500 hPa oraz 300 hPa. Zatem należał spodziewać się w ww. rejonach prądu strumieniowego. Z analizy significantu europejskiego wynika, że na godzinę 18 UTC (21 XII 2023 roku) prognozowany był prąd strumieniowy na wysokości FL360, z maksymalną prędkością w osi prądu od 100 kt do 200 kt czyli od 50 m/s do 100 m/s.

W piątek o godzinie 06 UTC, 22 XII 2023 roku, czyli w dniu przesilenia zimowego, kiedy to Słońce osiąga stanowisko zimowe, oś prądu strumieniowego nieco się podniesie do poziomu FL370, a prędkość wiatru w osi prądu osiągać będą wartość od 90 kt do 190 kt. Również tropopauza powinna zalegać dość nisko nad Polską, na wysokości FL250.

Orientacyjna sytuacja synoptyczna

Piątek, 22 XII 2023 roku

W piątek pogodę w Polsce nadal pogodę kształtować będzie głęboki niż z frontem okluzji.

Nad Polską centralną i wschodnią występować będzie dodatni kąt adwekcji co wskazuje, że występować będzie adwekcja chłodu. Nad Polską zachodnią występować będzie ujemny kąt adwekcja zatem w tym rejonie nastąpi adwekcja ciepła. Według symulacji modelem ECMWF nad południowo wschodnią Polską zalegać będzie ośrodek chłodu. Jednak nadal pozostaniemy w zasięgu powietrza polarno-morskiego. Należy również podkreślić, że w tej fazie rozwoju niżu front atmosferyczny przemieści się bardziej na krańce układu zatem także i adwekcyjne zmiany temperatury także przemieszczą się na krańce układu.

Co potwierdzają prognostyczne pola temperatur na wysokości 500 hPa oraz 300 hPa.

Sobota, 23 XII 2023 roku

W sobotę 23 XII 2023 roku pogodę w Polsce pogodę kształtować będzie niż, który się już będzie wypełniał. Front okluzji przemieścił się na obrzeża wiru cyklonalnego. Ośrodek o głębokości 975 hPa zalegać będzie na granicy Łotwy i Estonii. Nadal duży horyzontalny gradient ciśnienia. Należy spodziewać się zwiększonej prędkości wiatru i porywów.

Z analizy map topografii barycznej względnej wynika, że na krańcach południowo zachodnich Polski zalegać będzie skraj klina ciepła. Pozostały obszar Polski w zasięgu chłodniejszej masy powietrza. Najchłodniej w południowo wschodniej części kraju.

Niedziela, 24 XII 2023 roku

W niedzielę (24 XII), Polska ponownie znajdzie się w zasięgu zatoki niskiego ciśnienia, w której zalegać będzie ciepły front atmosferyczny. Zatoka związana z niżem znad Danii z ośrodkiem o głębokości 990 hPa. Zatoka jest ładnie odwzorowana w symulacji pola barycznego, gdzie widać izobary ładnie wygięte na kształt zatoki. Oś zatoki, w której zalegać będzie front ciepły, będzie przemieszczała na wschód.

W niedzielę, nad Polską występować będzie ujemny kąt adwekcji, co wskazuje nad adwekcje ciepła. Najniższe temperatury na krańcach północno wschodniej części Polski.

Poniedziałek, 25 XII 2023 roku

W poniedziałek (25 XII) pogodę w Polsce kształtować będzie chłodny front atmosferyczny. Z symulacji numerycznych modelem WRF wynika, że nad Polską wschodnią znajdować się będzie oś zatoki, która przemieszczać się będzie na wschód i w ciągu dnia już będzie za wschodnią granicą kraju, a w tej zatoce zalegać będzie ciepły front atmosferyczny.

W poniedziałek nad Polską zalegać będzie dodatni kąt adwekcji, a zatem występować będzie adwekcja chłodu. Najniższa średnia temperatura warstwy o grubości 500 hPa występować będzie na północy kraju, a najwyższa na południu kraju (średnia temperatura warstwy o grubości 500 hPa).

Wtorek, 26 XII 2023 roku

We wtorek 26 XII 2023 roku, Polska północna i centralna nadal w zasięgu niżu z ośrodkiem 983 hPa nad Łotwą. Krańce południowo zachodniej części kraju na krańcach klina wysokiego ciśnienia. Prawdopodobnie północno wschodnie rejony kraju w zasięgu frontu atmosferycznego.

W drugi dzień świąt nad Polską występować będzie ujemny kąt adwekcji, czyli występować będzie adwekcja ciepła. Nad Polską będzie przemieszczała się oś klina ciepła. Jednak po wschodniej stronie klina będzie chłodniej. Wraz z przemieszczającym się klinem ciepła, od zachodu zacznie nasuwać się dodatni kąt adwekcji, czyli adwekcja chłodu.

Orientacyjna numeryczna prognoza wybranych pól meteorologicznych

Z prognozą pozostałych pól meteorologicznych zachęcam do zapoznania się na stronie www.cmm.imgw.pl